Wodze pomocnicze i inne patenty w pracy z końmi

Wodze pomocnicze, takie jak wypinacze, czarne wodze, gogi i wiele innych od lat wywołują kontrowersje. Zwolennicy szkolenia tymi patentami twierdzą, że jest to świetny sposób na pokazanie koniowi prawidłowego ustawienia głowy i równocześnie mamy okazję nauczyć konia jak powinien się rozluźniać. Natomiast przeciwnicy tych metod uważają, że są one kompletnie bezużyteczne w pracy z koniem i mogą poczynić ogromne szkody w jego wyszkoleniu. Bo przecież jak można konia „zmusić” do rozluźnienia?

Zasady korzystania z wodzy pomocniczych w lonżowaniu koni jak i w jeździe:

1. Przed założeniem koniowi wodzy pomocniczych należy uświadomić sobie, do czego dążymy, po co chcemy ich użyć, jak długo będziemy ich używać i czy to pomoże w jakiś sposób koniowi.
2. Nie stosujemy wodzy pomocniczych przez długi czas.
3. Nie wolno zapominać o celu używania wodzy pomocniczych: pokazanie koniowi drogi w dół szyją, a także ograniczenie ruchu głową do góry.
4. Podczas lonżowania i jazdy nie wolno zapomnieć o zaangażowaniu zadu, inaczej praca na danej wodzy nie będzie miała sensu!
5. Pod żadnym pozorem nie używamy wodzy pomocniczych do karania konia!
6. Nie można ograniczać swobody ruchu – jeśli koń porusza się nienaturalnie z wodzą, należy zaprzestać jej użycia.
7. Nie ustawiamy głowy konia za pomocą wodzy pomocniczych w sposób dla niego nienaturalny i sztuczny!

Wodze pomocnicze

Poniżej przedstawię wam większość wodzy pomocniczych i patentów, które są używane w pracy z końmi.

Czambon – to linka biegnąca od popręgu, przez specjalny pasek na potylicy konia do wędzidła. Czambon działa tylko gdy koń uniesie głowę. Koń ma możliwość ruchu głową w każdą stronę, ale sam zdecyduje, czy woli znosić dyskomfort uniesienia głowy, czy pozostać w wygodnym dla niego niskim ustawieniu. Czambon działa na potylicę i – przy bardzo mocnym uniesieniu głowy – także na pysk poprzez wędzidło. Używa się go zazwyczaj do lonżowania konia oraz do jazdy. W czambonie (jak i w każdej innej wodzy pomocniczej) nie wolno jeździć cavaletti i skakać!

Gogue – to nieco bardziej skomplikowane rozwinięcie czambonu. Wciąż mamy pasek na potylicy z kółkiem, przez które przeplata się linka biegnąca także do wędzidła i łącząca się obiema końcówkami w jedno. To samo znajduje się po drugiej stronie głowy konia. Następnie te dwie linki łączą się i są doczepiane do popręgu lub pasa do lonżowania. Gogue działa na potylicę i pysk konia, gdy unosi on głowę. Stopień nacisku na żuchwę i potylicę zależy od stopnia uniesienia głowy przez konia. Gogue jest używany zarówno do lonżowania koni, jak i do jazdy. Nie powinien być używany w pracy z młodymi końmi.

Wypinacze zwykłe – to proste skórzane paski lub taśmy mocowane z jednej strony do wędzidła a z drugiej do pasa lub siodła (przystuł). Wypinacze wywierają „martwy” nacisk na kąciki pyska i krawędzie żuchwy. Koń, chcąc uniknąć bolesnego nacisku, musi ustawić głowę w pozycji, jaką wymusza na nim wypinacz. Praktycznie nie ma możliwości ruchu głową, jedynie „do tyłu”. Wypinacze zwykłe są stosowane w lonżowaniu koni. Należy wtedy pamiętać, że lonżując konia na daną stronę wewnętrzny wypinacz powinien być nieco krótszy od zewnętrznego umożliwiając koniowi ustawienie głowy w zgięciu do środka koła.

Wypinacze podwójne – różnią się od zwykłych wypinaczy tym, że jeden pasek jest doczepiony jednym końcem do pasa lub przystuł w siodle przechodzi przez kółko wędzidła i drugi koniec również jest przypinany do pasa lub przystuł. Stosowane są w lonżowaniu. W zasadzie działanie wypinaczy podwójnych jest bardzo podobne do działania wypinaczy zwykłych.

Wypinacze trójkątne – to wodza, która z jednego końca przypinana jest do przystuł lub pasa, przechodzi przez wędzidło i przypinana jest drugim końcem do popręgu lub kółeczka pasa pomiędzy przednimi nogami konia. Wypinacze trójkątne pozwalają koniowi wyciągnąć głowę do przodu i w dół. Są stosowane najczęściej w lonżowaniu i rzadziej w jeździe. Podobnie jak inne wypinacze, działają na kąciki pyska i żuchwę konia.

Czarna wodza –  to pomoc stosowana razem ze zwykłymi wodzami. Prowadzi ona od ręki jeźdźca, przez wędzidło do przystuł (wersja ostrzejsza ) lub popręgu (wersja łagodniejsza). Jest stosowana w jeździe na koniach, które nie reagują na zwykłą wodzę. Powinni jej tylko używać doświadczeni jeźdźcy!

Wytok – składa się z pasa prowadzącego od popręgu do klatki piersiowej gdzie rozgałęzia się na dwie części zakończone metalowymi kółeczkami. Przez nie przechodzą wodze, natomiast wytok trzyma się na szyi za pomocą kolejnego paska który łączy się z podstawowym dwoma końcami. Działa tylko wtedy, gdy koń naprawdę wysoko uniesie głowę. W innych przypadkach koń zupełnie nie poczuje działania tej wodzy pomocniczej.

Wodze Thiedemanna – to połączenie wytoku z czarną wodzą. Od zwykłego wytoku różni się tym, że paski biegnące od popręgu zamiast być połączone z wodzami przechodzą przez kółka wędzidła i są zapięte do jednego z kółek na specjalnych wodzach. Ogranicza ruch konia w górę. Wodze Thiedemanna są używane w jeździe.

System Pessoa – to skomplikowane połączenie pasków których wyglądu wam nie opiszę. W każdym bądź razie system Pessoa jest stosowany tylko i wyłącznie w lonżowaniu koni. Jego działanie jest dla mnie bez sensu, bo koń własną akcją tylnych nóg szarpie się za wędzidło (bo wędzidło jest połączone paskiem z zadem konia). Celem tego ruchu jest imitowanie półparad.

Źródła:

• Wacław Próchniewicz, „Akademia Jeździecka”
• Anthony Paalman, „Jeździectwo. Skoki przez przeszkody”
• www.equishop.com
• www.myhorse.pl
• www.equishop.com
• www.stajniaiskra.pl
• www.sustainabledressage.net
• www.heavydressage.wordpress.com