Mądry Hans – koń, który liczył

Koń, który był nadzwyczaj inteligentny. Potrafił porozumiewać się z ludźmi, miał także posiadać nadzwyczajne zdolności matematyczne oraz językowe. Dopiero po latach rozwiązano tajemnicę niezwykłego Hansa.

Pewien berlińczyk imieniem Wilhelm von Osten próbował udowodnić, że zwierzęta są inteligentniejsze niż się ludziom wydaje. Próbował więc uczyć (niestety bezskutecznie) konie liczenia i porozumiewania się. W 1900 roku von Osten kupił ogiera kłusaka orłowskiego imieniem Hans, który zdawał się być bardziej pojętny niż wcześniejsze konie.

Po latach nauki von Osten nauczył Hansa specjalnego systemu porozumiewania się z ludźmi poprzez stukanie kopytem. W ten sposób koń odpowiadał na pytania zadawane przez tresera. Hans rzekomo umiał: rozwiązywać proste zadania matematyczne, odróżniać akordy harmonijne od dysonansów, oznaczać bieżącą datę.

Dużą sławę koń zyskał dzięki artykułom prasowym, które przysparzały mu coraz to nowych widzów swoich występów na żywo, ale równocześnie poszerzały grono tych, którzy byli przekonani o fałszerstwie.

Po czterech latach od rozpoczęcia kariery „scenicznej” powołano komisję, by sprawdzić, czy koń rzeczywiście jest niezwykle inteligentny. W skład komisji weszli: profesorowie psychologii i fizjologii, dyrektor ogrodu zoologicznego, dyrektor cyrku, weterynarz i oficerowie kawalerii. Jednak żaden z nich nie potrafił udowodnić, że koń nic nie umie.

Kilka lat później zorganizowano drugą komisję, w której składzie zasiadał pewien berliński psycholog, Oskar Pfungst. Przeprowadził on serię badań mających na celu odkrycie tajemnicy. Po wielu próbach odkrył prawdę: Hans nie potrafił ani liczyć, ani rozpoznawać liter.

Pfungst odkrył, iż koń:

– potrafił odpowiedzieć poprawnie na pytania, nawet te nie zadane przez von Ostena,

– umiał odpowiedzieć na pytanie poprawnie tylko wtedy, gdy widział pytającego i kiedy osoba pytająca znała odpowiedź. Ktoś, kto znał rozwiązanie zadania i jednocześnie wiedział, ile razy koń ma stuknąć kopytem, nieświadomie dawał podpowiedzi mową ciała czy oczekiwane jest więcej stuknięć, czy też nie,

– kiedy von Osten znał odpowiedzi, Hans miał 89% poprawnych odpowiedzi, a kiedy ich nie znał – tylko 6% pytań.

Czy można zatem powiedzieć, że Hans tak naprawdę nic nie potrafił? Był przecież fantastycznym znawcą człowieka i jego reakcji! Może więc Twój koń też potrafi liczyć?

Źródła:

• ^{www.wikipedia.pl}