Jak zmierzyć kondycję konia – czyli o tym, co to jest BCS

BCS – Body Condition Score – używane jest do oceniania i kontrolowania kondycji konia. BCS ocenia się w skali od 1-9 na podstawie różnych części ciała konia.

Co to jest BCS i do czego służy?

W skali BCS od 1-9 ocenia się kondycję konia, czyli aktualny stan fizyczny organizmu. Skalę tę wynalazł dr Don Henneke w 1984 roku.

Oczywiście nie da się tak hop-siup ocenić, jaki koń ma BCS, patrząc tylko na jego budowę ciała. Ważne są wyczuwalne palcami ilości tłuszczu w poszczególnych częściach ciała konia i ich prawidłowa ocena w skali BCS. Żeby ocenić całkowity BCS konia, dzielimy ocenę na pięć części: szyję, za łopatką, żebra, grzbiet i nasadę ogona, z których to ocen następnie wyciągamy średnią – czyli właściwy BCS. Niektórzy oceniają także okolice kłębu, słabizny, itd., ale te kryteria, które wymieniłam jako „pierwsza piątka” w zupełności wystarczą w ocenie kondycji naszego konia. Taka wstępna ocena może nam pomóc w doborze odpowiedniej porcji żywieniowej.

Pamiętaj! Jeśli przystępujesz do oceny kondycji konia w skali BCS, powinieneś także dowiedzieć się ile lat ma koń, jakiej jest rasy, płci i jaki jest jego stan zdrowia. Dzięki temu będziesz mógł sobie wyjaśnić pewne kwestie w jego nietypowej budowie. Na przykład: koń jest wychudzony, ale dowiadujesz się, że jest to klacz źrebna lub koń ma nierównomierne złogi tłuszczu na ciele, ale wiesz, że koń ten cierpi na syndrom metaboliczny i insulinooporność. Kieruj się nie tylko tym, co widzisz!

1 . Szyja

Aby ocenić kondycję szyi, wyczuwamy tłuszcz na jej szczycie pod grzywą. Obserwujemy również okolice kłębu.

Ocena 1 – nie ma żadnego widocznego tłuszczu ani jego wyczuwalnych złogów na szyi. Szyja jest u podstawy wiotka.

Ocena 2 – słabo dostrzegalna struktura szyi. Bardzo zarysowany grzebień szyi i kłąb.

Ocena 3 – wciąż zarysowana linia szyi (nie ma jej płynnego połączenia z resztą ciała). Zauważalna cienka warstwa tłuszczu ciągnąca się wzdłuż całego grzebienia szyjnego.

Ocena 4 – szyja płynnie połączona z tułowiem wraz z warstwą tłuszczu na jej szczycie. Nie jest ewidentnie chuda.

Ocena 5 – ładna, naturalna szyja z właściwą warstwą tłuszczu. Grzebień szyi zaokrągla ją łącząc się płynnie z kłębem.

Ocena 6 – wyczuwalna tkanka tłuszczowa odkładająca się po obu stronach szyi.

Ocena 7 – wyraźny tłuszcz na grzebieniu szyi. Da się go jeszcze chwycić w jedną dłoń, ale zaczyna tracić swoją elastyczność.

Ocena 8 – bardzo rzucające się w oczy pogrubienie szyi. Nie da się już objąć grzebienia szyi jedną dłonią lub łatwo zginać w obie strony.

Ocena 9 – to szyja obficie „wypchana” tłuszczem. Tłuszcz jest tak duży, że może się zwieszać na jedną stronę szyi. Tym bardziej nie da się go zginać, nie jest elastyczny.

2 . Za łopatką

Oceniamy łopatkę i miejsce za łopatką – miejsce, gdzie łopatka łączy się z ciałem.

Ocena 1 – wyraźnie zaakcentowane wystające kości łopatki.

Ocena 2 – kształt łopatki widoczny, niewyczuwalna tkanka tłuszczowa.

Ocena 3 – kształt łopatki nieznacznie zaakcentowany.

Ocena 4 – łopatka mało widoczna.

Ocena 5 – łopatka równomiernie pokryta tkanką mięśniową, tłuszcz lekko wyczuwalny.

Ocena 6 – na łopatkach pojawiają się wyczuwalne i lekko widoczne depozyty tkanki tłuszczowej.

Ocena 7 – wyraźne depozyty tkanki tłuszczowej na łopatkach.

Ocena 8 – okolica łopatki wyraźnie wypełniona tłuszczem.

Ocena 9 – widoczne wyraźne duże depozyty tłuszczowe.

3 . Żebra

Ocena 1 – bardzo widoczne i wystające żebra. Absolutnie brak na nich tkanki tłuszczowej i są one pokryte tylko skórą i/lub tkanką mięśniową.

Ocena 2 – mocno wystające żebra, pokryte nieznaczną ilością tkanki tłuszczowej.

Ocena 3 – wystające i łatwo wyczuwalne żebra, pokryte cienką warstwą tłuszczu.

Ocena 4 – lekko widoczne żebra.

Ocena 5 – żebra niewidoczne, ale łatwo wyczuwalne pod naciskiem.

Ocena 6 – miękka i gąbczasta warstwa tłuszczu na bokach pokrywająca żebra. Trzeba się wysilić żeby je wyczuć.

Ocena 7 – trudno wyczuwalne żebra.

Ocena 8 – już niewyczuwalne żebra.

Ocena 9 – obficie „wypchane” boki miękką i gąbczastą tkanką tłuszczową.

4 . Grzbiet

Zazwyczaj w okolicach grzbietu gromadzi się tłuszcz, ale nie w dużych ilościach, jest raczej rozłożony równomiernie i umiarkowanie.

Ocena 1 – łatwo zauważalna struktura kręgosłupa i kręgów. Konie te mają bardzo mocno zarysowaną linię grzbietową. Jeśli położysz dłoń na grzbiecie konia tak aby cała jej powierzchnia przylegała do skóry konia, a następnie podniesiesz rękę, zobaczysz, że jest zgięta w ostry daszek.

Ocena 2 – kręgosłup nadal jest wystający, znikoma warstwa tłuszczu na wyrostkach kolczystych. Daszek pod nieco większym kątem.

Ocena 3 – nagromadzenie tłuszczu wciąż bardzo małe, wyczuwalne w połowie wyrostków kolczystych grzbietu.

Ocena 4 – nieznacznie nabudowany grzbiet. Daszek łagodny.

Ocena 5 – Grzbiet w poziomie, umiarkowana ilość tłuszczu na kręgach. Wyrostki są jeszcze wyczuwalne, ale nie wystają.

Ocena 6 – wyrostki kolczyste kręgosłupa są nieznacznie wyczuwalne. Daszek dłoni coraz bardziej się spłaszcza.

Ocena 7 – daszek z dłoni zmienia się w płasko położoną dłoń. Wyrostki kolczyste kręgosłupa są słabo wyczuwalne, możliwa fałda w tyle grzbietu.

Ocena 8 – widoczny rów w środkowej linii grzbietu pośród tkanki tłuszczowej. Niewyczuwalny szkielet kręgosłupa. Linia grzbietowa niewyraźna, łagodnie zarysowana.

Ocena 9 – rów wzdłuż grzbietu bardzo wyraźny, poduszki z tkanki tłuszczowej wypełniają szczelnie cały grzbiet. Niewyczuwalny kościec.

5. Nasada ogona – zad

Ocena 1 – mocno wystające: nasada ogona, guzy kulszowe i biodrowe. Nie ma wyczuwalnej tkanki tłuszczowej, mięśnie ulegają zanikowi.

Ocena 2 – mocno wystająca nasada ogona, znikome zapasy tkanki tłuszczowej.

Ocena 3 – rzep ogona mocno zaznaczony, ale tkanka tłuszczowa wokół nasady ogona już lekko wyczuwalna. Guzy kulszowe niewidoczne.

Ocena 4 – wyczuwalna tkanka tłuszczowa wokół rzepu ogonowego. Guzy biodrowe niewidoczne.

Ocena 5 – rzep ogona pokryty gąbczastym tłuszczem. Jest on wyczuwalny.

Ocena 6 – widoczny, miękki tłuszcz, gładko rozłożony wokół nasady ogona.

Ocena 7 – wyraźnie widoczny miękki tłuszcz wokół rzepu ogonowego.

Ocena 8 – rzep ogona gruby, otoczony dużą ilością bardzo miękkiej tkanki tłuszczowej. Może wystąpić „rozłupany” zad (nazywany też „jabłuszkiem”), czyli rowek biegnący wzdłuż zadu do nasady ogona.

Ocena 9 – okolice nasady ogona obficie wypełnione znacznymi depozytami tkanki tłuszczowej. Wyraźnie zaznaczony „rozłupany” zad.

Czasem lepiej jest oceniać naszego konia wraz drugą osobą, która pomoże nam bardziej obiektywnie spojrzeć na jego kondycję.

Ocena całościowa – całkowity BCS mojego konia

Mamy już oceny kondycji szyi, za łopatką, boków, grzbietu i nasady ogona. Żeby otrzymać wynik kondycji konia w skali BCS dodajemy wszystkie wyniki poprzednich ocen do siebie a następnie dzielimy je przez ich liczbę – czyli obliczamy średnią. Wynik jaki otrzymamy to właśnie całkowite BCS naszego konia. Tylko jak teraz poznać, czy jest za chudy czy za gruby, żeby dostosować do tego jego dietę?

Za chudy czy za gruby?

Przeczytaj i dowiedz się, w jakiej kondycji jest twój koń. Prawidłowa kondycja konia powinna wynosić od 4 do 6, w zimie – od 5 do 7.

1 – Koń ekstremalnie wychudzony (niedożywiony); wyrostki kolczyste, żebra, nasada ogona – wyraźnie widoczne i wystające; kłąb, łopatka i szyja wyraźnie zarysowane; w dotyku absolutny brak tkanki tłuszczowej.

2 – Koń bardzo chudy – koń wychudzony, znikoma warstwa tkanki tłuszczowej nad podstawą wyrostków kolczystych; wyrostki kolczyste, nasada ogona, żebra wystające; struktura kłębu, łopatki i szyi – słabo rozpoznawalna.

3 – Koń chudy – warstwa tkanki tłuszczowej nad podstawą wyrostków kolczystych sięga połowy ich wysokości; brak możliwości wyczucia wyrostków poprzecznych; niewielka warstwa tkanki tłuszczowej nad żebrami; wyrostki kolczyste i żebra nadal łatwo wyczuwalne; kłąb, szyja, łopatka – zaakcentowane.

4 – Koń umiarkowanie chudy – koń w lekkiej niedowadze; nieznacznie nabudowany kłąb oraz grzbiet; żebra nieznacznie zarysowane; wyczuwalna tkanka tłuszczowa wokół nasady ogona; kłąb, szyja, łopatka – mało widoczne.

5 – Koń o kondycji optymalnej – najbardziej pożądanej przez hodowców i właścicieli. Boki płasko przylegające do ciała; żebra niewidoczne, łatwo wyczuwalne pod dotykiem; tkanka tłuszczowa wokół nasady ogona o strukturze gąbczastej; kłąb, szyja, łopatka – zaokrąglone.

6 – Koń w lekkiej nadwadze – wypełnienie żeber lekko gąbczaste; tkanka tłuszczowa wokół nasady ogona widoczna i miękka w dotyku; na bokach oraz w okolicy łopatki widoczne stopniowe gromadzenie się tkanki tłuszczowej.

7 – Koń otyły – żebra niewyczuwalne; tkanka tłuszczowa wokół nasady ogona oraz w okolicach łopatki wyraźnie widoczna; zaznaczony grzebień tłuszczowy w okolicy szyi; widoczne depozyty tłuszczowe po wewnętrznej stronie ud.

8 – Koń bardzo otyły – Wyraźnie zaznaczony fałd w dole pleców; obfita i nieregularna warstwa tkanki tłuszczowej nad żebrami; uwypuklona warstwa tkanki tłuszczowej wokół kłębu, wzdłuż szyi, za łopatkami, po wewnętrznej stronie ud oraz wokół nasady ogona; obficie wypełnione tłuszczem boki tułowia.

9 – Koń ekstremalnie otyły – skrajna, niebezpieczna dla zdrowia otyłość. Charakterystyczne miejsca wypełnione są obficie gąbczastą i miękką tkanką tłuszczową.

Regularna kontrola

Regularne ocenianie kondycji konia w skali BCS bardzo pomaga w doborze dziennej porcji żywieniowej i w razie potrzeby – szczególnej diety. Jeśli mamy konia lekko otyłego, nic się nie stanie, natomiast jeśli otyłość osiągnęła wyższy poziom, należy sięgnąć po specjalistyczną dietę. Konie chude mogą potrzebować większej dawki pokarmowej, ale należy przy tym pamiętać, że niedowaga może też być spowodowana chorobą lub innymi czynnikami zewnętrznymi (wiek, stres, stan uzębienia, itp.). Warto sprawdzać i konsultować ze specjalistami żywienia lub weterynarzami, dlaczego koń ma taką czy inną kondycję, zanim podejmiemy decyzję o zasadniczej zmianie diety.

Źródła:

• www.baileyshorsefeeds.co.uk
• www.optifeed.pl
• wwr.com.pl
• hippovet.pl
• magazyn „Gallop. Koń & Jeździec” nr 8 (62) sierpień 2017